شایع ترین مباحث درس ژنتیک در آزمون علوم پایه دندانپزشکی | ترند آزمون

انواع وراثت

1. الگوهای وراثت مندلی (اتوزومی غالب و مغلوب)

11 سوال از 34 سوال در دوره‌های اخیر کشوری آزمون علوم پایه دندانپزشکی به این مبحث اختصاص داشته است. این بخش شامل مفاهیمی چون انتقال عمودی، شبه‌غالب و جهش‌های جدید در بیماری‌های اتوزومی است.

2. مفاهیم پیشرفته و غیرمندلی در وراثت

9 سوال از 34 سوال در دوره‌های اخیر کشوری آزمون علوم پایه دندانپزشکی مربوط به این حوزه بوده است. مباحثی مانند بیان متغیر، نفوذ، پیش‌دستی (Anticipation) و موزاییسم گونادی در این دسته قرار می‌گیرند.

3. وراثت وابسته به جنس (X-linked) و میتوکندریایی

6 سوال از 34 سوال در دوره‌های اخیر کشوری آزمون علوم پایه دندانپزشکی به الگوهای توارث غیر اتوزومی پرداخته‌اند. این دسته شامل انتقال صفات از طریق کروموزوم X و وراثت مادری از طریق میتوکندری است.

4. ژنتیک چندعاملی (Multifactorial) و جمعیت

5 سوال از 34 سوال در دوره‌های اخیر کشوری آزمون علوم پایه دندانپزشکی به بررسی بیماری‌هایی می‌پردازد که حاصل تعامل عوامل ژنتیکی و محیطی هستند. محاسبه وراثت‌پذیری و ریسک تکرار از موضوعات مهم این بخش است.

5. هتروژنیتی (ناهمگونی) ژنتیکی

3 سوال از 34 سوال در دوره‌های اخیر کشوری آزمون علوم پایه دندانپزشکی به مفهوم ناهمگونی پرداخته است. این بخش تفاوت بین ناهمگونی آللی (جهش‌های مختلف در یک ژن) و ناهمگونی جایگاه (جهش در ژن‌های مختلف) را پوشش می‌دهد.

جهش‌های ژنتیکی

۱. انواع جهش‌های ژنتیکی و پیامدهای آن‌ها

۱۴ سوال از ۳۹ سوال در دوره‌های اخیر آزمون علوم پایه دندانپزشکی به این مبحث اختصاص داشته است. این بخش شامل شناسایی انواع جهش‌ها (نقطه‌ای، تغییر چارچوب، کروموزومی) و تاثیر آن‌ها بر تولید پروتئین است.

۲. سندرم‌ها و بیماری‌های ژنتیکی (تک‌ژنی و کروموزومی)

۱۹ سوال از ۳۹ سوال در دوره‌های اخیر آزمون علوم پایه دندانپزشکی مربوط به این حوزه بوده است. تمرکز این سوالات بر روی علائم بالینی، ژن درگیر و الگوی توارث بیماری‌هایی نظیر سندرم داون، مارفان، فنیل‌کتونوری و آکندروپلازی است.

۳. تراتوژن‌ها و عوامل محیطی موثر بر ژنتیک

۲ سوال از ۳۹ سوال در دوره‌های اخیر آزمون علوم پایه دندانپزشکی به بررسی اثرات مواد تراتوژن اختصاص یافته است. این مبحث به تاثیر داروها و عوامل محیطی مانند دیابت مادر بر ناهنجاری‌های جنینی می‌پردازد.

۴. اصول و تکنیک‌های آزمایشگاهی در ژنتیک

۴ سوال از ۳۹ سوال در دوره‌های اخیر آزمون علوم پایه دندانپزشکی به روش‌های تشخیصی ژنتیکی پرداخته است. سوالات این بخش بر کاربرد تکنیک‌هایی مانند WES و شناسایی کروموزوم فیلادلفیا متمرکز است.

ناهنجاری‌های کروموزمی

1. سندرم‌های تریزومی و ناهنجاری‌های عددی کروموزوم‌های اتوزوم و جنسی

مبحث: 12 سوال از 23 سوال در دوره های اخیر کشوری آزمون علوم پایه دندانپزشکی. این بخش به بررسی جامع سندرم‌های ناشی از اضافه شدن کروموزوم مانند داون، پاتو، ادواردز و کلاین‌فلتر می‌پردازد.

2. سندرم‌های ناشی از حذف و جابجایی کروموزومی (ناهنجاری‌های ساختاری)

مبحث: 6 سوال از 23 سوال در دوره های اخیر کشوری آزمون علوم پایه دندانپزشکی. تمرکز این مبحث بر اختلالاتی مانند سندرم فریاد گربه، ولف-هیرشهورن و جابجایی‌های رابرتسونی است که ساختار کروموزوم‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهند.

3. مکانیسم‌های ژنتیکی خاص و اختلالات مرتبط

مبحث: 4 سوال از 23 سوال در دوره های اخیر کشوری آزمون علوم پایه دندانپزشکی. این بخش به پدیده‌هایی نظیر نقش‌گذاری ژنومی (سندرم پرادرویلی و آنجلمن) و گسترش تکرارهای نوکلئوتیدی (سندرم X شکننده) می‌پردازد.

4. اختلالات تک‌ژنی و چندعاملی (مولتی‌فاکتوریال)

مبحث: 3 سوال از 23 سوال در دوره های اخیر کشوری آزمون علوم پایه دندانپزشکی. این قسمت شامل بیماری‌های پیچیده‌ای مانند اوتیسم، نقص‌های مادرزادی منفرد و بیماری‌های ارثی سیستم عصبی می‌باشد.

ژنتیک سلولی و تولید مثل

1. ساختار و عملکرد کروموزوم

4 سوال از 11 سوال در دوره های اخیر کشوری آزمون علوم پایه دندانپزشکی، به مبحث ساختار کروموزوم و نواحی مختلف آن مانند یوکروماتین، هتروکروماتین، سانترومر و تلومر اختصاص یافته است. شناخت این ساختارها برای درک سازماندهی و بیان ژن ضروری است.

2. تقسیم سلولی و ناهنجاری‌های کروموزومی

3 سوال از 11 سوال در دوره های اخیر کشوری آزمون علوم پایه دندانپزشکی، به فرآیندهای تقسیم میتوز و میوز و همچنین خطاهای ناشی از آن مانند عدم تفکیک کروموزومی که منجر به موزائیسم می‌شود، پرداخته‌اند.

3. ژن درمانی و ناقل‌ها

2 سوال از 11 سوال در دوره های اخیر کشوری آزمون علوم پایه دندانپزشکی، به بررسی روش‌های ژن درمانی، به ویژه مقایسه ناقل‌های ویروسی و غیرویروسی مانند لیپوزوم‌ها از نظر کارایی و ایمنی، اختصاص داشته است.

4. تراتوژن‌ها و ناهنجاری‌های تکاملی

2 سوال از 11 سوال در دوره های اخیر کشوری آزمون علوم پایه دندانپزشکی، به تأثیر عوامل خارجی (تراتوژن‌ها) بر تکامل جنین و ایجاد ناهنجاری‌های ساختاری مانند میکروسفالی یا بدشکلی‌های ناشی از disruption می‌پردازد.

ژنتیک سرطان

1. انکوژن‌ها و پروتوانکوژن‌ها

4 سوال از 7 سوال در دوره های اخیر کشوری آزمون علوم پایه دندانپزشکی به این مبحث اختصاص داشته است. این بخش به بررسی مکانیسم‌های تبدیل پروتوانکوژن‌ها به انکوژن‌ها و نقش آن‌ها در ایجاد تومور می‌پردازد.

2. ژن‌های سرکوبگر تومور و سرطان‌های ارثی

2 سوال از 7 سوال در دوره های اخیر کشوری آزمون علوم پایه دندانپزشکی به این مبحث اختصاص داشته است. این دسته از سوالات به نقش ژن‌هایی مانند BRCA1 در ایجاد سرطان‌های خانوادگی، به‌ویژه سرطان پستان، می‌پردازند.

3. ناهنجاری‌های کروموزومی در سرطان

1 سوال از 7 سوال در دوره های اخیر کشوری آزمون علوم پایه دندانپزشکی به این مبحث اختصاص داشته است. این مبحث شامل بررسی جابه‌جایی‌های کروموزومی خاص مانند کروموزوم فیلادلفیا در لوسمی میلوئیدی مزمن (CML) است.

روش‌های تشخیصی

1. روش‌های سیتوژنتیک

2 سوال از 7 سوال در دوره های اخیر کشوری آزمون علوم پایه دندانپزشکی.

این بخش به بررسی ناهنجاری‌های کروموزومی در سطح ساختاری و عددی با روش‌هایی مانند کاریوتایپینگ و میکروسکوپ نوری می‌پردازد.

2. روش‌های تشخیص مولکولی

3 سوال از 7 سوال در دوره های اخیر کشوری آزمون علوم پایه دندانپزشکی.

این مبحث بر تکنیک‌های توالی‌یابی DNA مانند Sanger و روش‌های تکثیر ژن مانند PCR برای شناسایی جهش‌های نقطه‌ای و ژنتیکی تمرکز دارد.

3. روش‌های غربالگری و تشخیص پیش از تولد

2 سوال از 7 سوال در دوره های اخیر کشوری آزمون علوم پایه دندانپزشکی.

این دسته شامل روش‌های تهاجمی و غیرتهاجمی برای ارزیابی سلامت جنین و تشخیص بیماری‌های ژنتیکی قبل از تولد است.